We gaan weer terug naar Zuid Frankrijk. Noordelijk van St.Gilles in de Provence ligt het stadje Arles, bekend van Vincent van Gogh. Hier geeft de schilder jaren lang gewoond en zijn prachtige zonnebloemen geschilderd. Middelpunt van de stad is de St. Trophime, die met de kerk van Gilles hét voorbeeld van Romaanse kunst in zuidelijk Frankrijk genoemd kan worden.
De streek had vanouds zeer sterke banden met de Romeinse cultuur, omdat het in het verre verleden deel had uitgemaakt van het Romeinse keizerrijk.
De voorgevel van St. Trophime heeft veel gelijkenis met de abdijkerk van de Heilige Egidius in St. Gilles. Beide kerken zijn ook in dezelfde tijd ontstaan, in het midden van de 12e eeuw. Op het plaatje ziet de kerk er een beetje donker uit. Het was ook wat donker, toen ik de foto nam. Maar duidelijk is ook, dat de kerk in de loop der eeuwen behoorlijk is verweerd, vandaar die zwarte aanslag. Als je hem nu zou zien, zag je beslist iets veel mooiers, want de kerk is in 1996 gerestaureerd en het beeldhouwwerk straalt je weer in alle glans tegen!
Laten we eens wat dichterbij gaan kijken. We zien Christus in heerlijkheid, in de mandorla, omringd door de symbolen van de 4 Evangelisten. De diersymboliek is tot stand gekomen naar aanleiding van de visioenen van Ezechiël. Het zijn de engel voor Mattheüs, de leeuw voor Marcus, de stier voor Lucas en de arend voor Johannes. Daaronder loopt een fries, dat is een soort gebeeldhouwde band, waarop links de uitverkorenen staan, in het midden de 12 apostelen en rechts de verdoemden.
Naast de deur verrijzen de beelden van Petrus en Johannes, links, en Paulus en Andreas rechts. Verder zien we nog aan de voorkant Jacobus de Oudere en Bartholomeüs en Jacobus de Jongere en Philippus.
Petrus en Johannes
Paulus en Andreas
Jacobus de Oudere en Bartholomeüs
Jacobus de Jongere en Philippus
De kerk is erg donker van binnen. Het heeft zoals u ziet een echt tongewelf, zo genoemd omdat het gewelf de ronding heeft van een ton. Het koor wordt summier verlicht door gebrandschilderde ramen. Dat geeft een diffuus licht en aan de kerkganger een mystiek gevoel.
Het meest bijzondere van de St. Trophime in Arles is de kloostergang, ook wel kruisgang genoemd. De zuilen zijn allemaal versierd met een kapiteel, dat is een kroon van de zuil en tegelijk het draagstuk van het bovenliggende plafond. Deze kapitelen zijn allemaal versierd met Bijbelse voorstellingen.
De oudste galerijen zijn nog echt Romaans, daterend uit de 12e eeuw. De zuilen staan twee aan twee. Hier zien we achtereenvolgens
de aankondiging van de engel, dat Maria een kind zou krijgen
Bileam met zijn onwillige ezel
de intocht in Jeruzalem
Christus verschijnt aan Thomas en toont hem de wond in zijn hand
de vier mannen in de vurige oven
en nog anderen, waaronder deze die moeilijker thuis te brengen is.
In de kruisgang staan ook oude Romaanse sarcofagen opgesteld, rondom versierd met een heel stripverhaal:
Hallo,
Ik moet voor school een spreekbeurt doen van 5-10 minuten.
Ik hou het over het onderwerp: St.-Trophime
Zou u mij kunnen helpen?
Ik moet mijn verslag vrijdag inleveren, maar ik kan een aantal dingen niet vinden.
Dit is de opdracht:
Arles, Saint Trop¬hime
– waarom was Arles belangrijk in de middeleeuwen?
– église St.-Trophime. Wie was St.-Trophime?
– kenmerken Romaanse architectuur aanwijzen
– kort bespreken gebeeldhouwde portaal. Onder andere het laatste oordeel (wat is dat?).
– kort bespreken kruisgang: wat is een kruisgang (we ko¬men wel bij de oude ingang, maar gaan de kruisgang zelf waarschijnlijk niet in).
Met vriendelijke groet,
Jurjen van Keulen
PS: Mijn email adres is Jurjen_1992@hotmail.com
Beste Jurjen, je moet St.Trophime opzoeken op Internet. Daar vind je een artikel over het Laatste Oordeel, een beschrijving van het voorportaal en werkstukken van scholieren over de St.Trophime. Verder kun je op Wikipedia zien wat een kruisgang is (Kloostergang of kruisgang opzoeken op Internet). Mijn eigen artikel geeft een beschrijving van het beeldhouwwerk. Arles was de hoofdstad van de Romeinse provincie Provence.. En St.Trophime was een Griekse heilige. Zo kom je er wel uit, denk ik. Voor de Romaanse stijl kan ik je ook verwijzen naar Wikipedia. Wat Arles betreft kan ik je nog het volgende zeggen: Het portaal is ontleend aan de Romeinse triomfboog. Het is niet zoals bij andere kerken in de muur opgenomen, maar er vóór geplaatst . Het is in 1995 gereinigd. Vóór die tijd was het helemaal zwart geworden! Het beeldhouwwerk wil het Laatste Oordeel uitbeelden. In het timpaan (in de oudheid was dit het gevelveld of fronton van een tempel, die met beeldhouwwerk was versierd. In de Middeleeuwen werd dit het halfcirkelvormige boogveld van een portaal) zit Christus op de troon , omringd door de symbolen van de 4 Evangelisten, terwijl engelenscharen hem omringen (op de binnenste rand, archivolten genoemd). Onder hem loopt een “band” over de hele breedte van het portaal, een zogenaamd “fries”. Daarop zien we boven de deur de zittende apostelen. Daarnaast (van ons uit gezien: links) zien we de stoet der uitverkorenen. Aan de overkant (dus rechts) beginnen de verworpenen hun lijdensweg. Het fries loopt door op de zijkanten. Daar zie je de verdoemden verdwijnen in de poorten van de hel. De apostelfiguren heb ik in mijn stukje beschreven. Het geheel dateert uit het midden van de 12e eeuw. Beroemd is de St.Trophime natuurlijk ook vanwege het er achter liggend klooster met z’n prachtige kruisgang. .Enkele kapitelen heb ik in mijn stukje beschreven. Heb je nog andere vragen, mail me gerust! Hartelijke groet, Ds.Kroes
Heel erg bedankt! 🙂
Nogmaals bedankt voor uw informatie! 🙂
Ik heb een 8 gekregen voor mijn presentatie!
Groeten,
Jurjen
Beste Jurjen, proficiat! Houdt hem er in hoor, die acht! Groetjes, Ds.Kroes